Gıda alerjisini çocuklara anlatmak konusunda uyguladığım örneklere yazılarımda sık sık yer vermeye çalışıyorum. Bugüne kadar hep faydasını gördüğüm bu yöntemlerin Amerikan Gıda Alerjisi Araştırma ve Eğitim Derneği (FARE) tarafından da öneriliyor olması beni çok mutlu etti. FARE tarafından 1 Ekim 2014 tarihinde yayınlanan makalenin çevirisini aynen paylaşıyorum…

Net ve açık bir iletişim sayesinde, çocuğunuzun gıda alerjisini ve kendisini nasıl güvende tutabileceğini anlamasını sağlayabilirsiniz. Bu, çocuğunuza ileride fayda sağlayacağı bir beceri kazandıracaktır. Gıda alerjisini çocuğunuza anlatabilmeniz için sizlere bir kaç tavsiyede bulunabiliriz;

Sadeleştirin
Küçük çocuklarınız için her seferinde farklı bir konuyu ele alın, kendilerini korumak için gereken en önemli noktalarla işe başlayın:

• İlk önce bazı besinlerin onu hasta ettiğini anlatın, “güvenli” ve “güvenli olmayan” yiyecek terimlerini kullanın.
• Sonra güvenli olmayan yiyeceklerin isimlerini ve neye benzediklerini öğretin. Örneğin, şişe içindeki sütü, karton kutudaki yumurtaları, markette göreceğiniz fıstık paketlerini… Ona dergi ve kitaplarda güvenli olmayan yiyeceklerin resimlerini gösterin.
• Daha sonra onlara sadece ebeveynleri ya da gıda alerjisini bilen bakıcı, büyükanne, büyükbaba gibi güvenilir yetişkinler tarafından verilen yiyecekleri yemelerini öğretin.
• Son olarak, kendilerini hasta hissederlerse veya yardıma ihtiyaç duyarlarsa bir yetişkine başvurmalarını anlatın. Eğer acil durumlarda ilaç alıp hemen doktora gitmek gibi bir acil eylem planınız varsa bunu ona önceden açıklayın.

Soğukkanlı olun
Bazı alerjik reaksiyonların hayati tehlikesi olduğunu bilen aileler doğal olarak endişe duyabilir veya korkabilir. Çocuklar stresli durumlarda nasıl davranacaklarını anlamak için ebeveynlerini izlerler ve ebeveynlerinin bu şekilde hissettiğini anlarlarsa onlar da endişe ve korku duyabilirler.
Her ne kadar çocuğunuzun gıda alerjisinin ciddiyetini anlaması çok önemli olsa da, onu gereksiz yere korkutmamak adına gıda alerjisinden bahsederken soğukkanlı olmanız da aynı derecede önemlidir. Gıda alerjisinden bahsederken pozitif vurguda bulunmanız, onların da bu konuda pozitif kalmasını sağlayacaktır.

Gıda alerjisi yönetiminde örnek olun ve çocuğunuzu da dahil edin
Gıda alerjisini yönetmek konusunda “perde arkası etme” modası size cazip gelebilir ancak çocuğunuzun belli bazı şeyleri yaptığınızı anlaması çok önemlidir, mesela içerik etiketlerini okumak ve sadece güvenli yiyecekleri yemek gibi… Gıda alerjisi yönetiminde etiket içeriğini okumak ve her zaman Epipen oto-enjektör taşımak gibi örnek davranışlar sergilemek ve çocuğunuzu erken yaşta bu sürece dahil etmek, sizin davranışlarınızı örnek almalarını ve büyüdükçe kendileri için gerekli becerileri kazanmalarını sağlayacaktır. Örneğin;

• “Ben” yerine “biz” ifadesini kullanın: “Bu yiyeceğin seni hasta etmeyeceğinden emin olmak için içerik etiketini okumalıyız.”
• Gıda alerjisi yönetimini yüksek sesle vurgulayın. Mesela evden çıkmadan önce “İlaçlarımızı yanımıza aldığımıza göre artık çıkabiliriz!” şeklindeki yüksek sesli vurgulama çocuğunuza ilaçları olmadan hiç bir yere gidilmeyeceğini öğretecektir.
• Market alışverişine ve onun için güvenli yemekler hazırlama sürecine onu da dahil edin.
• Çocuğunuzu diğer şahıslara gıda alerjisini anlatması için teşvik edin.

Araçlar Bulun
Çocuğunuza gıda alerjisini anlatmak için bir çok araçtan yardım alabilirsiniz.

• Twigtale isimli on-line kitap ile Amerika’da çocuğunuza özel bir kitap tasarlayabilirsiniz ancak ülkemizde böyle bir imkan olmadığı için bu kitabı bir albüm şeklinde kendiniz evde hazırlayabilirsiniz. Çocuğunuzun alerjisi olan gıdaların ve kullandığı ilaç, Epipen oto-enjektör gibi araçların resimlerini bir albümde toplayarak ona görsel olarak alerji yönetim planınızı anlatabilirsiniz.
• Amerika’da gıda alerjisi konulu bir çok çocuk kitabı bulunmaktadır. Malesef ülkemizde bu konuyu işleyen bir çocuk kitabı henüz bulunmamakta ancak sizler okuduğunuz diğer kitaplarda rastladığınız alerjenlere değinerek çocuğunuzun farkındalığını arttırabilirsiniz.
• Alerji uyarı aksesuarları kullanmak da hem çevrenizdekileri çocuğunuzun hayati tehlike boyutundaki alerjisinden haberdar edecek hem de olası bir tıbbi müdahalede sağlık personelinin dikkat etmesini sağlayacaktır.

Arkadaş bulun
Gıda alerjisi olan çocuklar kendilerini farklı hissedebilirler. Bu yüzden onun gibi milyonlarca çocuk ve yetişkinin de gıda alerjisine sahip olduğunu vurgulamak çok önemlidir. Amerika’da her 13 çocuktan birinde gıda alerjisine rastlanmaktadır. Çocuğunuza kendisi gibi gıda alerjisine sahip yaşıt veya rol model olabilecek kişiler bulmak için yardımcı olun. Amerika’da alerjik çocukları ve ailelerini bir araya getirmek için yürüyüş programları gibi etkinlikler düzenlenmektedir. Ayrıca online aile destek gruplarına katılarak diğer ailelerin alerji ile yaşama dair önerilerinden yararlanabilirsiniz.

Amerika gibi kuralların çok net ve uygulanabilir olduğu bir toplumda alerji ile yaşamı yönetmek de şüphesiz daha kolaydır. Ancak bizler de elimizdeki kaynaklarla çocuğumuza alerjiyi erken yaşta anlatmak için yaratıcılığımızı ortaya koyabiliriz. Çocuğunuzla oynarken alerji temalı oyunlar geliştirmek veya alerji konulu filmler izlemek, bu konuyu tabulaştırmak yerine çocuğunuza açık açık anlatmak, ileride büyüyüp yalnız kalması gereken ortamlarda kendisini koruyabilme becerisini kazandıracaktır.

Kaynak: Foodallergy.org